Vụ rò rỉ tài liệu mật chưa từng có liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine được cho là khiến giới chức Mỹ bối rối và có thể ảnh hưởng đến việc chia sẻ thông tin giữa các đồng minh.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley (Ảnh: Getty).
Sự nhầm lẫn của Lầu Năm Góc
Dư luận những ngày gần đây xôn xao trước một số tài liệu mật của Lầu Năm Góc liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine, trong đó có kế hoạch hỗ trợ Kiev, cùng hàng loạt vấn đề quốc tế khác.
Theo giới phân tích, số lượng tài liệu mật này lên tới 100 trang, trong đó New York Times được tiếp cận hơn 50 trang. Các tài liệu được chia sẻ dưới dạng ảnh trên mạng xã hội.
Hai quan chức cấp cao của Mỹ nói với Washington Post rằng Lầu Năm Góc đã “hạn chế luồng thông tin” sau vụ việc, một hạn chế bất thường cho thấy “mức độ hoảng loạn” của giới chức quân sự Mỹ.
Thông tin chứa trong tài liệu mật này cho thấy mức độ thâm nhập của Mỹ vào các cơ quan an ninh và tình báo của Nga. Ví dụ, một báo cáo cho thấy Cơ quan Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA) đang sử dụng các thông tin liên lạc bị chặn để theo dõi các cuộc thảo luận trong Bộ Quốc phòng Nga. Nó cũng cho thấy khả năng của Washington trong việc cảnh báo Ukraine về kế hoạch tấn công và đánh giá sức mạnh quân sự của Moscow.
Tài liệu cung cấp các cảnh báo hàng ngày theo thời gian thực cho các cơ quan tình báo Mỹ về thời điểm Moscow có thể tấn công và thậm chí cả các mục tiêu cụ thể ở Ukraine. Những thông tin như vậy cho phép Washington chuyển các thông điệp quốc phòng quan trọng tới Kiev.
Ví dụ, một tài liệu đề cập đến kế hoạch của Nga tiến hành các cuộc tấn công bằng tên lửa vào lực lượng Ukraine tại một số địa điểm ở Odessa và Mykolaiv vào ngày 3 tháng 3 – một cuộc tấn công mà Mỹ tin là nhằm phá hủy khu vực bằng cách sử dụng máy bay không người lái và súng phòng không của Ukraine. Vào cuối tháng 3, Moscow tuyên bố đã phá hủy một nhà chứa máy bay không người lái của Ukraine gần Odessa. Vào thời điểm đó, các nhà phân tích cho rằng Moscow đã tiến hành các cuộc tấn công bừa bãi vào Mykolaiv và các thành phố khác ở Ukraine. Hiện chưa rõ những cảnh báo của Mỹ có giúp Kiev hạn chế thiệt hại do vụ tấn công gây ra hay không.
Ngoài những cảnh báo này, tài liệu còn bao gồm đánh giá về hiện trạng khả năng quân sự của Nga. Một báo cáo hồi tháng 2 của Trung tâm Chỉ huy Quốc phòng Nga đã nói về sự suy giảm khả năng chiến đấu của các lực lượng Nga ở miền đông Ukraine.
Một tài liệu khác đề cập đến kế hoạch tuyên truyền của Cơ quan Tình báo Quân đội Nga (GRU). Theo tài liệu, GRU có kế hoạch phổ biến thông tin trên các phương tiện truyền thông châu Phi để kêu gọi cử tri châu Phi phản đối các nhà lãnh đạo ủng hộ Ukraine và làm mất uy tín của Ukraine, Mỹ và Pháp.
Tài liệu cũng chỉ ra những thách thức mà Ukraine đang phải đối mặt, chẳng hạn như tình trạng thiếu đạn dược hay sự manh động của quân đội Nga xung quanh thành phố Bakhmut phía đông. Tuy nhiên, nó cũng cho thấy Mỹ dường như nắm nhiều thông tin về chiến dịch của Nga hơn Ukraine.
Một trong những tài liệu đề cập đến đánh giá của Hoa Kỳ về các nạn nhân ở cả Nga và Ukraine. Trong đó, thương vong của phía Nga dao động từ 189.500 đến 223.000 người, trong đó 43.000 người thiệt mạng. Trong khi đó, con số thương vong phía Ukraine ước tính khoảng 124.500-131.000 người, trong đó 17.500 người thiệt mạng.
Theo Wall Street Journal, ngày 8/4, giới chức Mỹ bắt đầu đánh giá tác động của vụ bê bối tình báo gây thiệt hại lớn nhất trong nhiều thập kỷ qua. Cục Điều tra Liên bang (FBI) đã mở một cuộc điều tra để nhanh chóng xác định nguồn rò rỉ.
Một số quan chức Mỹ nói rằng mặc dù một số tài liệu đã xuất hiện cách đây hai tháng, nhưng việc tiết lộ chúng có thể ảnh hưởng đến cuộc xung đột ở Ukraine, vì chúng nhằm chỉ ra những điểm yếu tiềm ẩn trên chiến trường và tiết lộ cấu tạo của một số đơn vị Lực lượng Vũ trang Ukraine.
Về phía Ukraine, các quan chức Ukraine tuyên bố rằng tài liệu mật đã bị “thay đổi hoặc làm sai lệch” nhằm “gieo rắc lòng tin giữa các đối tác của Ukraine”.
Rủi ro có thể xảy ra
Vụ rò rỉ có thể ảnh hưởng đến cục diện chiến trường ở Ukraine (Ảnh minh họa: AFP).
Vụ rò rỉ có thể cản trở việc thu thập thông tin tình báo của Mỹ vì nó sẽ tiết lộ cơ quan Nga nào mà Washington biết rõ nhất và tạo cơ hội cho Moscow đánh chặn.
Các quan chức và nhà phân tích phương Tây cho rằng còn quá sớm để đánh giá tác động của vụ rò rỉ, nhưng nếu Nga xác định được cách thức Mỹ thu thập và thu thập thông tin tình báo, thì điều đó có thể ảnh hưởng đến tình hình chiến trường ở Ukraine.
Ngoài ra, vụ rò rỉ có khả năng làm phức tạp thêm mối quan hệ giữa Mỹ và các đồng minh, đồng thời làm dấy lên nghi ngờ về độ tin cậy an ninh của Mỹ.
Sau khi xem xét tài liệu, một quan chức tình báo cấp cao của phương Tây cho biết vụ rò rỉ có thể sẽ hạn chế việc chia sẻ thông tin, vì nó đòi hỏi sự tin tưởng và cam kết từ chính phủ, các đồng minh và đối tác để giữ bí mật thông tin nhạy cảm.
Ngoài ra, nó cũng có thể ảnh hưởng đến các mối quan hệ ngoại giao. Các tài liệu bị rò rỉ cho thấy Mỹ không chỉ do thám Nga mà có thể cả các đồng minh của họ, bao gồm cả các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự của Ukraine, để có cái nhìn rõ hơn về chiến lược của Kiev. Các tài liệu dường như cũng chứa thông tin về các vấn đề nội bộ ở nhiều quốc gia, bao gồm các đồng minh của Hoa Kỳ là Israel, Hàn Quốc và Anh.
Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Mike Gallagher, thành viên của Ủy ban Tình báo Hạ viện, cho biết ông hy vọng các quan chức trong chính quyền của Tổng thống Joe Biden sẽ thông báo cho các nhà lập pháp về vấn đề này khi Quốc hội họp lại vào tuần tới.
“Đây có vẻ là một vấn đề phản gián lớn, trên thực tế những tài liệu này đã bị rò rỉ. Chúng ta đang nói về những thứ có thể gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia và những nỗ lực của CIA trong nước. Châu Âu và trên toàn thế giới,” ông nói.
